การศึกษาคุณค่าทางโภชนาการ สารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ และคุณสมบัติในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระของผักเหลียงในจังหวัดสุราษฎร์ธานี

Abstract

งานวิจัยนี ้มีวัตถุประสงค์เพื ่อศึกษาคุณค่าทางโภชนาการ สารประกอบฟีนอลิก และคุณสมบัติในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระของผักเหลียง เก็บตัวอย่างผักเหลียงจากพื้นที่ 3 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอบ้านนาสาร และอำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี ศึกษาองค์ประกอบโดยประมาณและคุณค่าทางโภชนาการในตัวอย่างตามวิธีมาตรฐาน AOAC พบว่า ปริมาณความชื้นของตัวอย่างผักเหลียงมีค่าร้อยละ 84.72-87.52 ปริมาณเถ้ามีค่าร้อยละ 0.779-1.065 น้ำหนักสด ปริมาณใยอาหาร โปรตีน ไขมัน และคาร์โบไฮเดรต มีค่าร้อยละ 3.06-3.81, 3.44-4.68, 0.647-1.078 และ 7.49-9.55 น้ำหนักสด ตามลำดับ สำหรับการศึกษาปริมาณแร่ธาตุในผักเหลียง ใช้วิธีการเตรียมตัวอย่างด้วยการย่อยในระบบไมโครเวฟ และวิเคราะห์ปริมาณแร่ธาตุโดยเทคนิค ICP-OES ปริมาณแร่ ธาตุที่พบในตัวอย่างเรียงลำดับจากมากไปน้อยเป็นดังนี้ K > Ca > Mg > Mn > Na> Fe > Zn > Cu เมื่อพิจารณาปริมาณแร่ธาตุที ่มีในตัวอย่างผักเหลียงกับปริมาณแร่ธาตุที่แนะนำให้ได้รับต่อวัน โดยคิด เป็นร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวัน (Daily value, %) พบว่าแร่ธาตุ Mn มีค่าร้อยละของปริมาณที่ แนะนำต่อวันอยู ่ในระดับสูง (ร้อยละ 30.9–105.1) ในขณะที ่แร่ธาตุ K, Mg, Ca, Fe, Cu และ Zn มี ค่าร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวันในระดับที่ค่อนข้างต่ำ (ร้อยละ 1.0–5.2) สำหรับแร่ธาตุ Na มีค่า ร้อยละของปริมาณที่แนะนำต่อวันในระดับที่ต่ำมาก (0.01–0.03) การศึกษาปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมโดยใช้กรดแกลลิกเป็นสารมาตรฐาน ทำปฏิกิริยากับสารละลาย Folin-Ciocalteu reagent พบว่า สารสกัดเอทานอลของผักเหลียงมีปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมอยู่ในช่วง 73.21-149.53 mg GAE/100 g น้ำหนักแห้ง ผลการศึกษาประสิทธิภาพการต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี FRAP พบว่า สารสกัดเอทานอลของผักเหลียงมีความสามารถในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระ ในช่วง 89.01–160.70 µM FeSO4/100 g น้ำหนักแห้ง สำหรับการศึกษาประสิทธิภาพการต้านอนุมูลอิสระ ด้วยวิธี DPPH พบว่า สารสกัดผักเหลียงที่สกัดด้วยเอทานอล มีค่าร้อยละในการยับยั้งอนุมูลอิสระ DPPH เพิ่มขึ้นตามความเข้มข้นของสารสกัด โดยที่ความเข้มข้น 100 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร สารสกัดเอทานอลของผักเหลียงมีค่าร้อยละในการยับยั้ง อนุมูลอิสระ DPPH อยู่ในช่วงร้อยละ 65.20–75.47 โดยเมื่อนำมาคำนวณค่า IC50 ในการยับยั้งอนุมูลอิสระ DPPH ของสารสกัดด้วยเอทานอลของผักเหลียงมีค่าอยู่ในช่วง 54.37-60.57 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร