การคุ้มครองสิทธิของผู้มีหลักประกันโดยอาศัยหลักความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ ศึกษากรณี การเพิกถอนเอกสารสิทธิ์ในที่ดิน

Abstract

การศึกษามีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ 2) ศึกษามาตรการกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ 3) ศึกษาแนวทางการคุ้มครองสิทธิ์ของผู้มีหลักประกันโดยอาศัย หลักความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ ด้วยการศึกษาวิจัยคุณภาพ ในรูปแบบการรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร ได้แก่ กฎหมาย หนังสือ ตำรา บทความวิชาการ คำพิพากษาของศาล และข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ โดยเรียบเรียงด้วยวิธีการพรรณนาความ ผลการศึกษาพบว่า แนวความคิดเกี่ยวกับความรับผิดอย่างอื่นของรัฐ เกิดขึ้นโดยการวินิจฉัยของสภาแห่งรัฐ ของสาธารณรัฐฝรั่งเศส โดยอาศัยทฤษฎีเสี่ยงภัยพิเศษและเพื่อสังคม และทฤษฎีความเสมอภาคของบุคคลต่อภาระสาธารณะ มีข้อพิจารณาสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ 1) เกิดความเสียหายแก่เอกชน 2) ความเสียหายที่เกิดขึ้น เป็นการกระทำที่ชอบด้วยกฎหมายของหน่วยงานรัฐเพื่อบริการสาธารณะ และ 3) ไม่อาจหาผู้รับผิดจากผลความเสียหายนั้นได้ กรณีหลักความรับผิดอย่างอื่นของรัฐของราชอาณาจักรไทย ถูกรับรองไว้ในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครอง และวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 9 วรรคหนึ่ง อนุมาตรา (3) แต่หลักการดังกล่าวยังปรากฏข้อจำกัดสำคัญ คือ ไม่มีหลักเกณฑ์ที่จะนำมาใช้ในการพิจารณาทำให้ความคุ้มครองโดยอาศัยหลักความรับผิดอย่างอื่นของรัฐไม่อาจไปถึงบุคคลภายนอกที่ได้รับผลกระทบ ผู้ศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะ ดังนี้ 1) ควรมีการนำหลักความรับผิดอื่นของรัฐจากหลักการทฤษฎีความเสมอภาคของบุคคลต่อภาระสาธารณะมาใช้ในคดีปกครอง 2) ควรเพิ่มเติมนิยามศัพท์ คำว่า ความรับผิดอย่างอื่นของฝ่ายปกครองหรือเจ้าหน้าที่รัฐ ในพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542