อำนาจฟ้องคดีอาญาของบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย กรณี ภรรยาถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูก

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาเกี่ยวกับอำนาจฟ้องคดีอาญาของบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย กรณีหญิงถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูกในประเทศไทย 2) ศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับอำนาจฟ้องคดีอาญา ความเป็นผู้เสียหายในคดีอาญา รวมไปถึงหลักการคุ้มครองการมีสภาพบุคคลของทารกในครรภ์มารดา 3) ศึกษาบทกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับอำนาจฟ้องคดีอาญาและสิทธิของผู้เสียหายทั้งของประเทศไทยและต่างประเทศ และ 4) เสนอแนวทางแก้ไขกฎหมายเพื่อการรับรองอำนาจฟ้องคดีอาญาให้แก่บิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายของทารกในครรภ์มารดา ซึ่งเป็นหญิงที่ถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูกในประเทศไทย โดยอาศัยการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพจากการรวบรวมข้อมูลเอกสารต่าง ๆ ได้แก่ กฎหมาย หนังสือ ตำรา บทความวิชาการ คำพิพากษาของศาล และข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ โดยนำข้อมูลมาศึกษาวิเคราะห์ สังเคราะห์ และเรียบเรียงในรูปแบบพรรณนาความ จากการศึกษาพบว่า ระบบการฟ้องคดีอาญาตามหลักการสากลจะมี 3 ลักษณะ ได้แก่ ฟ้องคดีอาญาโดยผู้เสียหาย ฟ้องคดีอาญาโดยประชาชน และฟ้องคดีอาญาโดยรัฐ ประเทศไทยยอมรับในหลักอำนาจฟ้องคดีโดยผู้เสียหายและโดยรัฐ จึงทำให้บุคคลที่ไม่ใช่ผู้เสียหายไม่อาจฟ้องคดีอาญาได้ รวมไปถึงบิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย กรณีภรรยาถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูก โดยบุคคลที่เป็นผู้เสียหายตามกฎหมายของประเทศไทยสามารถดำเนินคดีได้ทั้งความผิดต่อส่วนตัวและความผิดต่อรัฐ และไม่ตัดสิทธิการฟ้องคดีโดยฝ่ายรัฐและฝ่ายผู้เสียหาย ด้วยเหตุนี้การฟ้องคดีอาญาโดยผู้เสียหายของประเทศไทยจึงเปิดกว้าง แต่ทั้งนี้จะต้องเป็น “ผู้เสียหายโดยนิตินัย” ในสหราชอาณาจักร (อังกฤษ) ได้ยอมรับในหลักการดำเนินคดีอาญาโดยประชาชน โดยถือว่าประชาชนทุกคนเป็นผู้เสียหาย ด้วยเหตุนี้ อำนาจฟ้องคดีอาญาจึงเป็นของทุกคน ทำให้ไม่มีการนำเอาส่วนได้เสียของบุคคลมาปะปนกับส่วนได้เสียของสังคม จึงไม่มีรูปแบบการฟ้องคดีในความผิดต่อส่วนตัวที่ผู้เสียหายสามารถให้เจตจำนงในการที่จะไม่ฟ้องหรือยอมความได้ และจากระบบการดำเนินคดีอาญาโดยประชาชนของสหราชอาณาจักร (อังกฤษ) ดังกล่าวนี้ได้ส่งผลทำให้บุตรที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย สามีภรรยาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย บิดามารดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย รวมไปถึงผู้นิยมรักร่วมเพศสามารถเป็นผู้ทรงสิทธิในการดำเนินคดีอาญาได้อย่างกว้างขวางตามไปด้วย ผู้ศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะให้นำมาปรับใช้เพื่อรับรองอำนาจฟ้องให้แก่บิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายกรณีที่หญิงในฐานะภรรยาถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูกตามความผิดของประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 297 (5) ซึ่งจะทำให้ “ชาย” ซึ่งมีสถานะเป็น “บิดาที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย” ของทารกในครรภ์หญิง และเป็น “สามีที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย” ของหญิงที่ถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูก สามารถเป็นผู้เสียหายที่จะทรงสิทธิในการฟ้องคดีอาญาได้ โดยทำการแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 5 (2) วรรคสอง เป็นความว่า “กรณีที่หญิงถูกทำร้ายจนเป็นเหตุให้แท้งลูก ให้ผู้เป็นบิดาไม่ว่าจะชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ก็ตามของทารกในครรภ์หญิงเป็นผู้เสียหายด้วย”