มวยไชยา : การสืบทอดและการดำรงอยู่ของศิลปะการต่อสู้ในสังคมไทยร่วมสมัย

Abstract

การศึกษาเรื่อง “มวยไชยา : การสืบทอดและการดำรงอยู่ของศิลปะการต่อสู้ในสังคมไทยร่วมสมัย” มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสืบทอดความเป็นมาและการดำรงอยู่ของมวยไชยาศิลปะการต่อสู้ในสังคมไทยร่วมสมัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีกลุ่มประชากรและกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ คือ ผู้กลุ่มคนทั้งในชุมชนและนอกชุมชนที่มีส่วนผลักดันให้มวยไชยาทำการแสดงตามสถานที่ต่าง ๆ ผู้วิจัยเลือกผู้ให้ข้อมูลสำคัญแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ ข้อมูลเอกสาร แผ่นบันทึกภาพเคลื่อนไหวชุดการแสดงมวยไชยา การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตการณ์ภาคสนาม ผลการวิจัยพบว่า การสืบทอดมวยไชยาในสังคมไทยร่วมสมัยจำแนกออกเป็น 3 ยุคที่สำคัญ พบว่า ยุคที่หนึ่ง มวยไชยาเพื่อป้องกันข้าศึกศัตรูในอดีตมวยไชยาถูกเล่าขานสืบต่อกันมาในรูปแบบมุขปาถะ โดยการบอกเล่าและการทำให้เห็นพร้อมกับการอธิบาย การรับรู้เรื่องราวของมวยไชยาเป็นศิลปะการต่อสู้ป้องกันตัวในยามศึกสงครามและเพื่อให้ได้มาซึ่งมวยคู่บารมีขององค์พระมหากษัตริย์ ยุคที่สอง มวยไชยาเพื่อการสมโภช มวย ไชยาได้ถูกเปลี่ยนผ่านเป็นเจ้าเมืองหรือหน่วยงานภาครัฐเป็นผู้ดูแลโดยผนวกเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งในงานประเพณีในวันชักพระบกของอำเภอไชยาและวันสำคัญทางศาสนา และยุคที่สาม มวยไชยาเพื่อการพานิช ปัจจุบันพบว่าการสืบทอดเรื่องราวผ่านวัฒนธรรมมวยไชยาออกเป็น 6 ด้าน ได้แก่ งานเขียนเชิงวิชาการ ครู-ศิษย์ รูปเคารพบรมครูมวยไชยา ประติมากรรมปูนปั้นมวยไชยา ผลงานนาฏศิลป์และการนำเสนอผ่านสื่อมวลชน ด้วยเหตุนี้ทำให้มวย ไชยาเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์ของจังหวัดสุราษฎร์ธานีในด้านการส่งเสริมอาชีพ สร้างรายได้ให้แก่ท้องถิ่น และนำมวยไชยามาใช้ในการรองรับการท่องเที่ยวในระดับชาติและระดับนานาชาติ การดำรงอยู่ของมวยไชยาในสังคมร่วมสมัยจำแนกออกเป็น 4 ประการ กล่าวคือ ประการแรก การนำเสนอผ่านกระบวนการวิชาการ ถูกบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร แบ่งได้เป็น 4 ประเภท กล่าวคือ ประเภทแรก การนำเสนอตำรามวยไชยา จากการเรียบเรียงผลงานการศึกษาออกมาเป็นคัมภีย์มวยไชยา ศิลปะหมัดคาดเชือก ของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดสุราษฎร์ธานีเพื่อส่งเสริมให้มวยไชยาเข้าถึงกลุ่มเยาวชน โดยผ่านระบบตำราหรือเอกสารประกอบการเรียนรู้ให้กับนักเรียนหรือคนที่สนใจ ประเภทที่สอง การนำเสนอหลักสูตรมวยไชยารูปแบบของหลักสูตรมวยไชยาถูกบรรจุไว้ตามค่ายมวยต่าง ๆ เช่น บ้านครูแปรง ฯ สถาบันอนุรักษ์มวยไทยไชยา ค่ายศรีวนาไชยารัตน์ ค่ายมวยไชยาบ้านช่างไทย ฯลฯ มีทั้งการเรียนการสอนแบบตัวต่อตัวที่ค่าย และยังมีการเรียนจากเว็บไซด์หลักสูตรออนไลน์ ประเภทที่สาม การนำเสนอมวยไชยาในรูปแบบรายงานการศึกษาค้นคว้าในรูปแบบของวิทยานิพนธ์ในระดับมหาบัณฑิต และประเภทที่สี่ การนำเสนอมวยไชยาในรูปแบบบทความวิชาการ ประการที่สอง มวยไชยาในกระแสการท่องเที่ยว แบ่งได้เป็น 4 ประเภท ได้แก่ ประเภทแรก สินค้าทางวัฒนธรรม ในรูปแบบของที่ระลึก เช่น กรอบรูป 9 กระบวนท่ามวยไชยา เสื้อมวยไชยา ประเภทที่สอง มวยไชยาสร้างอัตลักษณ์ของท้องถิ่นและสร้างเครือข่ายทางสังคม ทางจังหวัดสุราษฎร์ธานีมียุทธศาสตร์ในการขับเคลื่อนมวยไชยาให้เข้ามามีบทบาทในการจัดงานประเพณี“ไชยา มหานครศรีวิชัย”เป็นงานสืบสานตำนานเมืองไชยาศูนย์กลางของแผ่นดินศรีวิชัย มี กิจกรรมแห่ผ้าห่มพระบรมธาตุไชยา และมวยไชยาอัตลักษณ์ที่สำคัญของชุมชน ประเภทที่สาม มวยไชยาในเวทีการแข่งขันในระดับชาติและระดับโลก กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาได้ดำเนินตามยุทธศาสตร์ของจังหวัด จัดกิจกรรมแข่งขัน “มวยไทยไชยาสู่นานาชาติ” เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในพื้นที่กลุ่มจังหวัดภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย ประเภทที่สี่ มวยไชยาทำให้เกิดความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจในระดับปัจเจกและระดับชุมชน ทางจังหวัดขับเคลื่อนมวยไชยามาใช้ในการส่งเสริมอาชีพ และสร้างรายได้ให้แก่คนในท้องถิ่น ประการที่สาม มวยไชยาทำให้เกิดศิลปะรูปแบบใหม่ ๆ ได้แก่ รูปเคารพบรมครูมวยไชยา “พ่อท่านมา” เกิดความเลื่อมใสจนสร้างวัตถุมงคลพ่อท่านมาสำหรับบูชาหน้ารถ ประติมากรรมปูนปั้นมวยไชยา และผลงานนาฏศิลป์มวยไชยากลายมาเป็นชุดการแสดงมวยไชยาในพิธีเปิดงานประเพณี การประกวดความสามารถพิเศษดาว-เดือนของมหาวิทยาลัย มวยไชยาประยุกต์มาใช้เป็นท่าออกกำลังกายให้กับผู้ป่วยมะเร็ง ประการที่สี่ มวยไชยามีการนำเสนอผ่านสื่อมวลชน ได้แก่ สื่อใหม่ในเฟซบุ๊กและสติกเกอร์ไลน์สื่อประสมในเว็บไซต์ยูทูบและในรูปแบบรายการโทรทัศน์ หนังสือนิทาน และภาพยนตร์อาจกล่าวได้ว่ามีการนำวัฒนธรรมของมวลชนมาใช้ในการเผยแพร่ประวัติความเป็นมาของมวยไชยาและกระบวนท่ามวยไชยาให้ปรากฏอยู่ในพื้นที่ใหม่ และแพร่หลายออกไปในวงกว้าง