การขับเคลื่อนการบริหารกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตบนฐานพลังอำนาจของชุมชนให้มีประสิทธิภาพ : กรณีศึกษา กลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตบ้านปากคู อำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการบริหารกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตบนฐานพลังอำนาจของชุมชนบ้านปากคู 2) วิเคราะห์ปัญหาและอุปสรรคของกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตบนฐานพลังอำนาจของชุมชน บ้านปากคู และ3) เสนอแนวทางการขับเคลื่อนการบริหารกลุ่มออมทรัพย์เพื่อการผลิตบนฐานพลังอำนาจของชุมชน บ้านปากคู อำเภอคีรีรัฐนิคม จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้แบบสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่มเป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างจำนวน 30 คน ประกอบด้วย ตัวแทนคณะกรรมการกลุ่ม ตัวแทนสมาชิกกลุ่ม ตัวแทนผู้นำในชุมชน ตัวแทนเจ้าหน้าที่องค์กรภาครัฐ และตัวแทนปราชญ์ชุมชน คัดเลือกโดยวิธีแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) การบริหารของกลุ่มออมทรัพย์บ้านปากคูตั้งอยู่บนหลักการมีส่วนร่วม ความโปร่งใส และการตรวจสอบได้ โดยใช้โครงสร้างการบริหารที่แบ่งหน้าที่ชัดเจน มีระเบียบข้อบังคับที่เป็นธรรม และกิจกรรมร่วมที่เสริมสร้างความสัมพันธ์และพลังชุมชน พร้อมทั้งได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานภายนอกในลักษณะของพี่เลี้ยง และยังมีปัจจัยสนับสนุนจากภายนอกและภายใน เช่น ทุนในชุมชน ความไว้เนื้อเชื่อใจภายในกลุ่มที่เข้มแข็ง และการสนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ 2) ปัญหาและอุปสรรคของกลุ่มออมทรัพย์พบว่า กลุ่มยังขาดการหมุนเวียนผู้นำ ระบบบัญชีไม่ทันสมัย การพัฒนาศักยภาพของคณะกรรมการไม่ต่อเนื่อง และระบบสวัสดิการยังไม่ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย สมาชิกขาดความเข้าใจด้านการเงินและมีการชำระหนี้ล่าช้า รวมถึงการสื่อสารภายในกลุ่มยังไม่ทั่วถึงและเป็นระบบ และ 3) แนวทางการขับเคลื่อนการบริหารกลุ่มออมทรัพย์ผ่านกรอบแนวคิด SCOBE Model ซึ่งประกอบด้วย (1) การจัดโครงสร้างและกระบวนการทำงานที่ชัดเจนและยืดหยุ่น (2) การบริหารทุนและทรัพยากรด้วยระบบดิจิทัลที่โปร่งใส (3) การพัฒนาศักยภาพองค์กรผ่านกระบวนการ “ชุมชนสอนชุมชน” (4) การขยายบทบาทของกลุ่มให้เป็นกลไกพัฒนาคุณภาพชีวิต และ (5) การเสริมสร้างพลังอำนาจจากภายในให้สมาชิกมีบทบาทอย่างเท่าเทียมและยั่งยืน ทั้งนี้ โมเดลดังกล่าวได้รับการยอมรับจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องว่าสามารถนำไปประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาและแก้ไขปัญหาการบริหารกลุ่มออมทรัพย์ได้อย่างเหมาะสมในระดับชุมชน