มาตรการทางกฎหมายในการปล่อยชั่วคราวแทนการออกหมายขัง

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) แนวคิด ทฤษฎี และมาตรการในการควบคุมบุคคลไว้ในระหว่างการสอบสวน 2) มาตรการทางกฎหมายทั้งในส่วนของประเทศไทยและต่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมตัวบุคคลไว้ระหว่างการสอบสวน และ 3) มาตรการอื่นเพื่อป้องกันมิให้ผู้ต้องหาหลบหนี ยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน ก่อเหตุอันตราย โดยไม่ต้องออกหมายขัง การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ ซึ่งศึกษาจากเอกสารเป็นสำคัญ โดยนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษามาวิเคราะห์และเรียบเรียงในรูปแบบพรรณนาความเพื่อกำหนดมาตรการทางกฎหมายอื่นที่ศาลจะนำมาใช้ปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหาโดยไม่ต้องออกหมายขัง จากการศึกษาพบว่า 1) ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน อนุสัญญายุโรปว่าด้วยสิทธิมนุษยชน กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง และมาตรฐานขั้นต่ำขององค์การสหประชาชาติว่าด้วยการไม่ควบคุมตัว ต่างรับรองและคุ้มครองบุคคลเกี่ยวกับสิทธิในการปล่อยชั่วคราวโดยการนำมาตรการทางเลือกอื่นมาใช้แทนการจำกัดสิทธิเสรีภาพ 2) การควบคุมตัวบุคคลไว้ในอำนาจรัฐของสาธารณรัฐฝรั่งเศส สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมณี จะพิจารณาเหตุจำเป็นที่จะต้องควบคุมตัวเป็นสำคัญ หากปรากฎว่าไม่มีเหตุจำเป็นในการควบคุมตัวแล้วศาลจะปล่อยไปเสมอโดยไม่จำเป็นต้องใช้หลักประกันแต่อย่างใด โดยจะกำหนดมาตรการอื่นแทนการเรียกหลักประกัน เช่น ให้มารายงานตัวต่อศาล ให้มาศาลตามกำหนดนัด ห้ามย้ายที่อยู่ ห้ามไปพบผู้เสียหาย หรือเงื่อนไขอื่น ๆ ที่จะเป็นมาตรการป้องกันไม่ให้ผู้ต้องหาไปกระทำผิดต่อไป ส่วนในประเทศไทยการพิจารณาปล่อยชั่วคราวโดยการนำมาตรการควบคุมโดยศาลมาใช้บังคับมีเพียงการให้ผู้ต้องหาสาบานหรือปฏิญาณตนว่าจะมาตามนัดหรือหมายเรียกในกรณีการปล่อยชั่วคราวโดยไม่มีประกัน และเจ้าพนักงานอาจปล่อยชั่วคราวโดยกำหนดเงื่อนไขเกี่ยวกับที่อยู่ของผู้ถูกปล่อยชั่วคราว หรือกำหนดเงื่อนไขอื่นใดให้ผู้ถูกปล่อยชั่วคราวปฏิบัติ หรือการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่ใช้ในการตรวจสอบหรือจำกัดการเดินทาง เพื่อป้องกันการหลบหนี หรือป้องกันภัยอันตราย หรือความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นจากการปล่อยชั่วคราวเท่านั้น และ 3) ตามข้อบังคับของประธานศาลฎีกาว่าด้วยหลักเกณฑ์และวิธีการเกี่ยวกับคำสั่งหรือหมายอาญา (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2565 และข้อบังคับของประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการปล่อยชั่วคราวและวิธีเรียกประกันในคดีอาญา พ.ศ. 2565 ซึ่งกำหนดหลักเกณฑ์ที่สอดคล้องกับมาตรการควบคุมโดยศาลของสาธารณรัฐฝรั่งศสและสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ในการใช้มาตรการอื่นแทนระบบการใช้หลักทรัพย์หรือเงินประกันโดยไม่ต้องออกหมายขัง โดยให้ผู้มีอำนาจปล่อยชั่วคราวใช้ดุลพินิจพิจารณางดออกหมายขังและปล่อยชั่วคราวผู้ต้องหโดยการนำมาตรการทางศาลมาใช้บังคับตามหลักเกณฑ์ดังกล่าว และแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 87 ให้สอดคล้องกับของสาธารณรัฐฝรั่งศสและสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี